កំហុស អតិតកាល..

មិនខូចចិត្តនឹងអតីតថាវាជារឿងខុសឆ្គងតែឲ្យគិតថាជាការសិក្សា

    “ការសិក្សាដែលល្អបំផុតក្នុងជីវិតគឺការសិក្សាពីរឿងខុសឆ្គងដែលកន្លងមក”
    ហេតុការណ៍ផ្សេងៗដែលកើតឡើងកន្លងមកក្នុងអតីតដែលធ្វើឲ្យយើងមិនមានសេចក្តីសុខនោះភាគច្រើនសុទ្ធតែកើតមកពីការគិត ការជឿ ការប្រកាន់ខ្ជាប់រៀងរហូតមក។

    ខ្ញុំឃើញមិត្តភក្តិជាច្រើននាក់ដែលធ្លាប់ធ្វើខុសឆ្គងកន្លងមក មិនព្រមលះបង់ចោលកំហុសដែលដក់ជាប់នៅក្នុងចិត្តនៅតែគិតធ្វើទុក្ខបុកមេ្នញបំផ្លាញខ្លួនឯងហើយនឹងប្រកាន់ខ្ជាប់
    ជាមួយបញ្ហាក្តីទុក្ខដើម របស់ខ្លួននោះរហូត។

    មិត្តភក្តិខ្ញុំខូចចិត្តជាខ្លាំងដែលបាត់បង់មិត្តស្រីព្រោះខ្លួនឯងធ្វើខុសទៅរីករាយ សប្បាយជាមួយស្រីថ្មីត្រឹមមួយខណ:កាលត្រូវចាប់បានថាចិត្តមិនស្មោះទៅដើរមានសហាយ
    ជាមួយស្រីផ្សេងលុះចង់ត្រឡប់មកស្រឡាញ់ស្រីដើមវិញក៏ យឺតពេលទៅហើយ   បច្ចុប្បន្ននេះក៏នៅកើតទុក្ខខូចចិត្តព្រោះតែចិត្តមិនត្រង់ ត្រឹមតែមួយដងធ្វើឲ្យខូចចិត្តសោកសៅ
    រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។

    សួរថាមិត្តរបស់ខ្ញុំធ្វើខុសឬក៏អត់….ចម្លើយគឺខុសពិតប្រាកដណាស់ដែលជ្រុលទៅធ្វើមិនស្មោះត្រង់ជាមួយខាងស្រីមុន ។ សួរថាហើយហេតុអ្វីក៏មិនព្រមបំភ្លេច រឿងអតីត
    ចោលឲ្យអស់   ទៅសោកសៅខូចចិត្តធ្វើអ្វីចម្លើយក៏គឺ “ហ្នឹងបានថា..!”។

    អតីតវាបានកន្លងហួសទៅហើយ កំហុសដែលធ្លាប់បានធ្វើក៏កន្លងហួសអស់ទៅហើយដែរ  រឿងដែលបានកើតឡើងហើយនឹងផលដែលទទួលបានពីទង្វើក្នុងថ្ងៃនោះ
…ក៏បានកន្លងហួសអស់ទៅហើយដែរ។

    សូម្បីខ្លួនយើងនៅក្នុងបច្ចុប្បន្នថ្ងៃនេះតែចិត្តវិញ្ញាណអារម្មណ៍នឹកគិតនៅវិលវល់ តែជាមួយនឹងថ្ងៃចាស់ៗក្នុងអតីតកាលដូច្នេះតើយើងនឹងមានសេចក្តីសុខជាមួយ
    ថ្ងៃបច្ចុប្បន្នដូចម្តេចទៅ!។

    កាលបើមិត្តខ្ញុំមិនព្រមក្រវាត់ចោលកំហុសឆ្គងចាស់ៗ ចោលឲ្យអស់យ៉ាងនេះ ថ្ងៃនេះមិត្តខ្ញុំក៏នៅតែកើតទុក្ខសោកសៅដូចដើម  ទុក្ខបែបមិនដឹងថានឹងដោះស្រាយ
    បញ្ហាដូចម្តេច ទុក្ខបែបសាំៗដដែលៗមុខគួរឲ្យវេទនា។

    ទោះបីអតីតជាតួកំណត់បច្ចុប្បន្នហើយបច្ចុប្បន្នជាតួកំណត់អនាគតក៏ពិតមែន ហើយតែកាលបើបានធ្វើខុសឆ្គងមកហើយក៏បណ្តោយឲ្យវាកន្លងហួសទៅគិត
    ជាថ្មីថាជាការសិក្សាស្រាវជ្រាវរកបទពិសោធន៏ វិញ  ទើបវាប្រសើរជាជាង។

    អ្វីដែលយើងធ្វើខុសជាមួយអ្នកដទៃក៏សូមទោសគេទៅហើយកែខ្លួនជាថ្មី  អ្វីដែលធ្វើខុសឆ្គងទៅហើយមិនថាជារឿងរៀន  រឿងស្នេហាក៏ឲ្យវាកន្លងហួសទៅចាប់ផ្តើម
    សារជាថ្មីជាមួយនឹងការរៀនដោយតាំងចិត្តអានសៀវភៅប្រលងឲ្យធ្ងន់ជាងមុន ឬ ចាប់ផ្តើមជាមួយរឿងស្នេហាថ្មី (ដែលអាចល្អជាងមុន) វាប្រសើរជាជាង។

    កុំមើលងាយជាន់ឈ្លីជីវិតខ្លួនឯងឡើយអារម្មណ៍ប្រកាន់ខ្ជាប់ថា “អញធ្វើខុស អញ  អាក្រក់” ឬអារម្មណ៍ដែលថា “អញល្អមិនគ្រប់គ្រាន់” ពីហេតុការណ៍ចាស់ៗ ក្នុង
    អតីតកាលនោះបើយើងមិនគិតលះបង់វាចោលឲ្យអស់ទេវានឹងសង្កត់ជិះជាន់ ជីវិត របស់យើងរហូតទៅ។

    ចូរត្រឡប់បែរមកមើលខ្លួនយើងថាវាគួរឲ្យសង្វេគប៉ុណ្ណាដែលនៅច្រមូកច្រមុលនៅ ក្នុងអណ្តូងនៃក្តីសោកសៅសូវយើងប្រវាឡើងចាកចេញពីបឹងភក់នៃអតីតហើយផ្លាស់
    វិធីគិតជាថ្មីឲ្យគិតថាជាការសិក្សាបទពិសោតវិញវាប្រសើរជាង។

    ប្រាប់ខ្លួនឯងថា “យើងនឹងជាមនុស្សថ្មីហើយយើងបានសិក្សាអ្វីៗ មកបានច្រើនល្មម ដើម្បីជាមនុស្សពូកែហើយនឹងជាមនុស្សល្អជាងដើមបាន”។

    គិតជាថ្មីថាយ៉ាងហោចណាស់រឿងដែលធ្លាប់បានកើតឡើងចំពោះខ្លួនឯងនោះធ្វើឲ្យយើងបានសក្សាដឹងថាអ្វីដែលវាជារឿងមិនល្អបានសិក្សាដឹងថាវាផ្សេងគ្នាជាមួយនឹង
    រឿងដែលល្អដូចម្តេចខ្លះ ហើយគួរគិតជាថ្មីថាយ៉ាងហោចណាស់យើងរស់រួចខ្លួនរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ទោះបីវាមានការរងរបួសខ្លះក៏ដោយតែវាក៏ប្រសើរជាងមានរបួស
    ស្នាមច្រើនជាងនេះ។

    បំភ្លេចចោលឲ្យអស់ហើយចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងជីវិតថ្មីស្រស់ស្អាតជាងមុន។ ព្រោះអនាគតដែលវែងឆ្ងាយត្រូវបានកំណត់ដោយច្ចុប្បន្នខណៈ បើនៅប្រកាន់ខ្ជាប់ជាមួយ
    កំហុសក្នុងអតីតកាលទៀត ក៏ហាក់ដូចជាឲ្យអតីតដែលខុសឆ្គងមកកំណត់បច្ចុប្បន្នអញ្ចឹងដែរ បើសិនជាដូច្នេះមែនអនាគតនឹងសល់អ្វីទៀតទៅ!។

ដោយ បងប្រុស ចំណាន…

សូមអរគុណ……….

ពេលវេលា​ របស់ ស្លឹកឈើ …

ពេលវេលារបស់ស្លឹកឈើ

ជីវិតរបស់មនុស្សក៏ប្រៀបដូចទៅនឹងស្លឹកឈើ ដែលមិនដឹងថាថ្ងៃណាទើបខ្លួនត្រូវធ្លាក់ពីទង ! ដល់ពេលដែលទងរបេះ ក៏បានត្រឹមបង្វិលខ្លួនធ្លាក់ចុះចាកមែក។

ស្លឹកឈើពណ៌លឿងទុំដែលធ្លាក់តាមកាលវេលា បានបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនមកហើយយ៉ាងបរិបូរណ៍ គឺតួនាទីដែលបានធ្លាប់ផ្តល់ម្លប់ឲ្យមនុស្សឈប់សម្រាក
..ធ្លាប់ផ្តល់អាកាសបរិសុទ្ធពេលព្រឹកព្រលឹម ហើយនឹងភាពត្រជាក់គួរមនោរម្យ….ធ្លាប់បង្អួតស្លឹកខៀវខ្ចី ធ្វើឲ្យដើមឈើស្រស់ស្អាតគួរទស្សនាព្រមទាំងឲ្យ
ទឹកសន្សើមបានរមៀលខ្លួនមុននឹងធ្លាក់ចុះមកកាន់ចុងស្មៅ។

មានហេតុផលជាច្រើនទៀតដែលធ្វើឲ្យស្លឹកឈើបៃតងស្រស់ត្រូវធ្លាក់ចុះចាកមែកដូចជាស្លឹកដ៏ស្តើងត្រូវខ្យល់ខ្លាំង.. ឆ្លងកាត់ព្យុះព្យោមារ
 ហើយនឹងត្រូវក្តេចបេះ។ គ្រប់ៗយ៉ាងសុទ្ធតែជារឿងដែលមិនបានរំពឹងទុកមុន ហើយហួសកម្លាំងនឹងតាំងខ្លួនទាន់។

ស្លឹកឈើខៀវខ្ចីទាំងនោះ គ្មានវេលានឹងបានសួរថា..ខ្លួនឯងបានធ្វើប្រយោជន៍អ្វីដល់ភពផែនដីហើយឫនៅ នោះទេ។ វាដូចគ្នានឹងជីវិតរបស់មនុស្សយើង មិនអាចកំណត់ថ្ងៃចុងក្រោយរបស់ខ្លួនឯងបានដែរ ទើបមិនអាចរារែក ហើយនឹងរងចាំវេលាណាធ្វើប្រយោជន៍ដល់ពិភពលោកបាន ព្រោះវាគ្មានវេលា
ច្រើនល្មមឲ្យយើងនោះទេ ! កុំរងចាំដល់ថ្ងៃស្អែក ព្រោះថ្ងៃស្អែកមិនដែលមកដល់…
ថ្ងៃនេះ ចូរចាប់ផ្តើមធ្វើខ្លួនឲ្យជាម្លប់ ជាប្រយោជន៍ ..ជាអ្វីគ្រប់យ៉ាងដែលសមត្ថភាពអាចធ្វើបាន។ ចូរចាប់ផ្តើមជួយដល់អ្នកជិតខាង.
អ្នកដែលយើងស្រលាញ់…មនុស្សដែលយើងស្គាល់..ហើយនឹងមនុស្សប្លែកមុខឲ្យហើយទៅ។
”  ព្រោះបើដល់វេលាដែលយើងត្រូវក្លាយជាស្លឹក ជាមួយទងនោះ យើងនឹងមិនចាំបាច់សួរថា មានអ្វីទៀតដែលយើងមិនទាន់បានធ្វើ
ខ្លះ ក្រៅពីប្រយោគចុងក្រោយ ដែលនឹងបោះទុកឲ្យពិភពលោក…គឺការត្រលប់ចុះទៅកាន់ខាងក្រោម ដើម្បីផ្តល់ភាពបរិបូរណ៍ដល់
ផែនពសុធាវិញយ៉ាងមោទនភាព​..”។

សូមអរគុណ…

…

គ្រាប់ពូជ មួយគ្រាប់..

គ្រាប់ពូជមួយគ្រាប់

កាលកន្លងមកយូរហើយ មានបុរសជរាម្នាក់ ចាស់ណាស់រហូតខ្លួនឯងក៏ចាំមិនបានដូចគ្នាថាខ្លួនឯង មានអាយុប៉ុន្មានហើយដែរ ។
ផ្ទៃមុខរបស់គាត់ពេញល្អ ឆ្លុះពន្លឺឈាមក្រហមរំសាយពាសពេញ ពុកមាត់ ពណ៌ប្រាក់សស្អាតរបស់គាត់គ្របមកដល់ដើមទ្រូង
រាង្គកាយរបស់គាត់រឹងមាំណាស់ ភ្នែករបស់គាត់នៅមិនទាន់ស្រវាំង ត្រចៀកក៏មិនទាន់ថ្លង់។ គាត់មានកូនចៅជាច្រើននាក់
តែគាត់ក៏នៅតែជាអ្នកចាត់ចែងកិច្ចការគ្រប់បែបយ៉ាងនៅក្នុងគ្រួសារ។ ឆ្នាំនេះ គាត់សម្រេចចិត្តជ្រើសរើសនរណាម្នាក់ក្នុងកូនប្រុស
ទាំង ១៥ នាក់របស់គាត់ឲ្យមកទទួលខុសត្រូវភារកិច្ចនេះ.. នឹងរើសនរណាល្អណឹះ!….។

ថ្ងៃនេះ គាត់គិតវិធីដែលល្អបំផុតបានហើយ ទើបបង្គាប់ឲ្យកូនប្រុសទាំង ១៥ នាក់មកជួប ហើយចែកគ្រាប់ផ្កាឲ្យកូនៗ ម្នាក់មួយគ្រាប់ៗ បើនរណាអាចបណ្តុះគ្រាប់ពូជនេះឲ្យលូតលាស់រហូតចេញផ្ការីកស្គុសស្គាយបាន អ្នកនោះនឹងបានជាអ្នកបន្តវេនកេរ្តិ៍មរតករបស់គាត់។
កូនៗ បានគ្រាប់ពូជមកហើយ ម្នាក់ៗនាំគ្នាយកទៅដាំនិងថែរក្សាយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់។

កូនពៅរបស់បុរសជរាម្នាក់នេះឈ្មោះ សៀវលៀងជឺ កាលបើបានគ្រាប់ផ្កាហើយ គេក៏យកទៅបណ្តុះក្នុង ផើង ស្រោចទឹកយកចិត្តទុកដាក់
យ៉ាងល្អរៀងរាល់យប់ថ្ងៃ តែគ្រាប់ពូជនោះមិនព្រមលេចពន្លកមកសោះ។ សៀវលៀងជឺ មានអារម្មណ៍សោកសៅខូចចិត្តណាស់។​ ពេលវេលាបានកន្លងផុតទៅយ៉ាងឆាប់រហ័ស រដូវក្តៅឈានជើងចូលមកហើយ បុរសជរាកំណត់ថាថ្ងៃនេះជាថ្ងៃជ្រើសរើសផើងផ្ការបស់កូនៗ។
កូនរាល់គ្នាម្នាក់ៗ បីផើងដែលមានផ្ការីកស្គុសស្គាយស្រស់បំព្រងមកឲ្យអ្នកជាឪពុកទស្សនា ដើម្បីរងចាំការជ្រើសរើស។

បុរសជរាដើរត្រួតមើលផ្កាដែលរីកស្រស់បំព្រងនៅក្នុងដៃកូនៗ​ ដោយទឹកមុខដែលគ្មានសញ្ញាថាមានសេចក្តីត្រេកអរសូម្បីតែបន្តិច។ គាត់ដើរត្រួតមើលតាំងពីកូនប្រុសច្បងរហូតមកដល់កូនប្រុសទី ១៤ ដោយមិនបានឈប់ឡើយ កាលដើរមកដល់ សៀវលៀងជឺ កូនពៅ ដែលឈរកាន់ផើងទទេគ្មានទាំងដើមឈើនិងផ្កាឈើ បុរសជរាទើបឈប់គឹកនៅត្រង់ហ្នឹង។

សៀវលៀងជឺ ទឹកភ្នែកហូរច្រោកៗ ពោលទៅឪពុកដោយព្រមទទួលខុសថា “លោកឪពុកបាទ! ខ្ញុំមិនមានផ្កាស្រស់ដើម្បីប្រគល់ឲ្យលោកឪពុកទេ”

បុរសជរាត្រឡប់និយាយដោយរីករាយស្រស់ស្រាយថា “កូនអើយ!​​ របស់ដែលកូនប្រគល់ឲ្យឪពុកនេះ មានតម្លៃច្រើនជាងផ្កាស្រស់សន្ធឹកសន្ធាប់ណាស់”
កូនសួរ ដោយឆ្ងល់ ” ថាម៉េចបាទ? ”
ឪពុកឆ្លើយ ” សេចក្តីស្មោះត្រង់នោះអីកូន!…”
កូនសួរបន្ដ ” រឿងរ៉ាវវាយ៉ាងម៉េចពិតប្រាកដទៅ លោកឪពុក ?”

បុរសជរាទើបបង្ហើបអាថ៌កំបាំងចំពោះកូន​ៗ ថា តាមពិតគ្រាប់ពូជដែលខ្លួនបានចែកដល់កូនៗ នោះជាគ្រាប់ពូជដែលត្រូវបានលីងឆ្អិនអស់ហើយ ដូច្នេះវានឹងដុះជាដើមឈើ ចេញផ្កាស្រស់បំព្រងម្តេចនឹងបានទៅ ! ពួកដែលកាន់ផើងមានផ្ការីកស្គុសស្គុសស្គាយនោះ សុទ្ធតែជាគ្រាប់ពូជមកពីទីដទៃ មិនមែនជាគ្រាប់ពូជដែលឪពុកបានចែកឲ្យនោះទេ។ ផ្កាឈើទាំងនោះជាសក្ខីភាពបញ្ជាក់ការមិនស្មោះត្រង់របស់ពួកគេ។

ចុងក្រោយ បុរសជរាទើបពោលអប់រំកូនៗ ឡើងថា
 ” សូមឲ្យកូនៗ ជាមនុស្សស្មោះត្រង់ចុះ ព្រោះអីសេចក្តីស្មោះត្រង់ជាសម្បតិ្តកាត់ថ្លៃមិនបានរបស់មនុស្សយើង”៕

ដោយ បងប្រុស ចំណាន..

សួមអរគុណ..

ម៉ារ៉ាថន ជិវិត..

ម៉ារ៉ាថន ជីវិត

តើនរណាធ្លាប់ស្ម័គ្ររត់ប្រណាំងម៉ារ៉ាថនខ្លះ? ចាំអារម្មណ៍ក្នុងថ្ងៃនោះបានឫអត់? សម្រាប់ការប្រណាំងដែល
មានរយៈផ្លូវឆ្ងាយយ៉ាងនេះ ជួនកាលគ្រាន់តែគិតក៏នឿយទៅហើយ ក្រៅពីរយៈផ្លូវឆ្ងាយហើយ អ្នកចូលរួម
ប្រណាំងប្រជែងក៏មានច្រើនជាងអ្នកប្រកួតប្រជែងរយៈខ្លីនោះ ផងដែរ។

គ្រប់ជំហានលើដងវិថីនេះទើបពោរពេញទៅដោយសេចក្តីលំបាកនឿយហត់​ ព្រោះខណៈដែលកំពុងរត់ប្រ
ណាំងនោះ បែរទៅមើលខាងមុខក៏មើលមិនឃើញគោលដៅ បែរទៅមើលជុំវិញក៏ពេញទៅដោយគូរប្រជែង
បើយឺតពេកក៏មានអ្នកវ៉ានាំមុខឡើងទៅរឿយៗ បើប្រឹងលឿនពេករាង្គកាយក៏ទ្រាំទ្រមិនរួច។ ស្ថានការណ៍
ប្រព្រឹត្តទៅដូច្នេះហើយវាស្ទើរតែមិនឃើញផ្លូវយកឈ្នះបាន។​ អ្នកខ្លះលះបង់សិទ្ធក្នុងការប្រកួតប្រជែង
តាំងពីពេលមិនទាន់បានប្រកួត។ អ្នកដែលចូលប្រកួតខ្លះ កាលណានឿយហើយនឹងអស់សង្ឃឹមរហូតមិនចង់ស៊ូ
តទៅទៀត​ ហើយសម្រេចចិត្តដើរចេញពីទីលានប្រកួតទៅ ។ អ្នកចូលប្រកួតក៏សល់តិចចុះទៅៗ ហើយ​ទីបំផុត
ក៏មានមិនប៉ុន្មាននាក់ប៉ុណ្ណោះដែលចូលដល់គោលដៅ។

ជីវិតក៏ដូច្នោះដែរ យើងគ្រប់គ្នាត្រូវបានបង្ខំឲ្យចុះកាន់ទីលានជីវិតមិនអាចគេចវេះបាន គ្រប់គ្នាត្រូវទៅស្វែង
យល់វិធីប្រើជីវិតនៅក្នុងទីលាន​ រកវិធីធ្វើយ៉ាងមេចឲ្យខ្លួនឯងទៅដល់គោលដៅនៃជ័យជំនះឲ្យបាន ផ្សេង
ត្រឹមតែថា ទីលាននេះអាចមិនត្រូវការអ្នកឈ្នះ គ្រាន់តែត្រូវការឲ្យគ្រប់គ្នាមកដល់គោលដៅរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណឹង។
បានជ័យជំនះក្នុងរូបបែបរបស់ខ្លួនឯង ​គឺបានន័យថាយើងគ្រប់គ្នាម្នាក់ៗ ក៏មានផ្លូវរត់ដែលជារបស់ខ្លួនឯង
មិនបាច់ប្រជែងជាមួយនរណាទេ ហើយដែលសំខាន់នោះទីលាននេះមិនអនុញ្ញាតឲ្យឈប់ការប្រកួតឡើយ
ក្រៅពីឲ្យយើងអាចចាកចេញពីទីលានបានតែម្តងប៉ុណ្ណោះ​ គឺពេលដែលមិនអាចរស់នៅក្នុងលោកនេះតទៅទៀតបាន។

យើងគ្រប់គ្នាទើបត្រូវនៅក្នុងទីលាននេះតទៅទៀត មិនថាវាវែងឆ្ងាយ​​ ឫរាង្គកាយនឿយលំបាកប៉ុណ្ណា។
យើងកំណត់ចម្ងាយផ្លូវដ៏សែនវែងអន្លាយនោះមិនបានទេ តែយើងអាចកំណត់វិធីរស់នៅលើទីលានរបស់
យើងបាន។ តើយើ់ងនឹងធ្វើដូចម្តេចដើម្បីមិនឲ្យរាង្គកាយហត់នឿយហួសពេក? យើងនឹងព្រយុងខ្លួនឯងដូច
ម្តេចពេលដែលជើងរបស់យើងមិនអាចឈានទៅមុខរួច? ពេលខ្លះយើងអាចរត់យឹតចុះ ពេលខ្លះយើងអាច
ដើរ ពេលខ្លះយើងអាចសម្រាក ឲ្យការនឿយហត់ ឲ្យភាពអស់កម្លាំងពលំត្រឡប់មកវិញហើយសឹមចេញរត់តទៅទៀត
ស្រេចនៅលើវិធីដែលយើងត្រូវតែស្វែងរកឲ្យឃើញដោយខ្លួនឯង ដើម្បីនាំខ្លួនឯងទៅឲ្យដល់គោលដៅនៃជ័យជំនះឲ្យបាន។

នាំជើងដែលឈានទៅមុខ ដោយប្រើសតិបញ្ញា ប្រើខួរក្បាល ប្រើបេះដូង និងប្រើឋាមពលដែលមាន ដើម្បី
ព្រយុងខ្លួនឯងឲ្យបាន ក្នុងពេលអស់កម្លាំងកំហែង ដើម្បីស្ទុះទៅខាងមុខម្តងទៀតពេលដែលកម្លាំងកំហែង
វិលត្រឡប់មកវិញ ព្រោះនេះគឺជាទីលានប្រកួតប្រជែង ដែលយើងតែប៉ុណ្ណោះជាអ្នកកំណត់ជ័យជំនះ ឫបរាជ័យឲ្យដល់ខ្លួនឯង។

ដកស្រងចេញពី អត្ថបទ របស់ បងប្រុស ចំណាន…

សូមអរគុណ….

ការផ្ដល់ឱកាស

           “ឱកាស ជារបស់ដែលយើងបានទទួលពីធម្មជាតិ ហើយតើយើងនឹងថែររក្សា រឺ តបស្នងទៅវិញយ៉ាងដូចម្តេច”
មានគ្រោះធម្មជាតិកើតឡើងបន្តបន្ទាប់ ហើយពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើងៗ ទាំងផែនដីរញ្ជួយ ទឹកជំនន់
ខ្យល់ព្យុះ រួមទាំងជំងឺអាសន្នរោគថែមទៀត តើព្រោះធម្មជាតិខ្លួនឯងរឺជាកម្ម (ការប្រព្រឹត្ត) របស់មនុស្ស។

           ក្នុងអតីត គិតថយក្រោយទៅតាមដែលយើងអាចចិន្តនាការទៅដល់ ប្រឹថពីពាសពេញទៅដោយរុក្ខជាតិគ្រប់ប្រភេទដើមឈើធំខ្ពស់បែកមែកសាខា
មានស្លឹកក្រាស់ឃ្មឹក ខ្សែទឹកថ្លាឆ្វេង រហូតអាចមើលឃើញដុំថ្មដេកលក់ស្ងៀមធ្មឹងនៅបាតខាងក្រោមយ៉ាងច្បាស់ក្រលែត វាយោផាត់ផាយមកជារយៈៗ
ពាំនាំក្លិនលំអងកេសរផ្កាសាយភាយខ្ចាត់ខ្ចាយទៅគ្រប់ទិសទី។
ក្នុងតំណាក់កាលដែលធម្មជាតិមានគ្រប់ជំពូក ពពួកសភាវៈមានជីវិតក៏ចាប់កំណើតឡើង     សម្លេងបក្សាបក្សីស្រែកច្រៀងចម្រុះគ្នាជាមួយសម្លេង
សត្វល្អិតលាន់លឺកងរំពង   ពពួកសត្វតូចធំ ដើរស៊ីស្លឹកឈើ និង ដើមស្មៅយ៉ាងឆ្ងាញ់ពិសា ព្រមជាមួយគ្នានោះដែរ    ជីវិតមនុស្សក៏ចាប់ផ្តើម
សម្របខ្លួនជាមួយនឹងពិភពថ្មីនេះ ហើយចាប់ផ្តើមប្រើឱកាសដែលខ្លួនបានទទួលមក។
ខួរក្បាលចាប់ផ្តើមគិតកែខៃសេចក្តីភ័យខ្លាចផ្សេងៗ នានា កែខៃការខ្លាចភាពងងឹតដោយប្រើពន្លឺភ្លើង កែខៃភាពត្រជាក់រងាដោយប្រើគ្រឿងស្លៀកពាក់ ចាប់ផ្តើមនាំដុំថ្ម ដុំដី ដើមឈើ ស្លឹកស្មៅមក តគ្នារហូតក្លាយជាលំនៅឋាន ដើម្បីបិទបាំងសេចក្តីត្រជាក់រងា ពេលវេលាថ្ងៃនិងយប់កន្លងផុតទៅព្រម
ជាមួយនឹងការគិតស្ថាបនាមិនចេះចប់មិនចេះហើយ។ កាន់តែយូរទៅមនុស្សយើងក៏ចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់ឱកាសដែលបានទទួលមកសន្ធឹកសន្ធាប់
សាងគ្រប់បែបយ៉ាងឡើងពីថ្ម ដី ដើមឈើ ខ្សែទឹក វាយោ ក្លាយជាសំណង់ខ្ពស់ស្កឹមស្កៃ ថ្នល់ ខ្វាត់ខ្វែងទៅមកជាសសៃឈាមបញ្ជូនឈាមទៅចិញ្ចឹម
ផ្នែកផ្សេងៗ  ពន្លឺភ្លើងដែលបាចសាចនារាត្រីកាល រហូតក្លាយជាពិភពដែលគ្មានភាពងងឹតតទៅទៀត។

            ដោយជំនឿដ៏តិចតួចដែលថា មនុស្សជាវិស្វករអ្នកព្យាយាមរៀបចំបំពាក់ប្រព័ន្ធគ្រប់បែបយ៉ាងដើម្បីផ្លាស់ប្តូរពិភពមួយនេះឲ្យក្លាយទៅជាប្រព័ន្
ធបរិដ្ឋានដែលខ្លួនត្រូវការ គូសវាសប្លង់ផែនទីសំណង់អាគារផ្ទះសម្បែង របស់នេះរបស់នោះ ហើយសាងវាឡើងដោយការបូកលប់ខ្លះ ដោយការកាត់
ស្មានខ្លះ ដោយពាសវាលពាសកាលខ្លះ។ រហូតដល់ថ្ងៃមួយយើងទើបដឹងថា គ្រប់យ៉ាងគ្មានបទសរុប គ្មានប្រព័ន្ធអ្វីដែលសម្បូរបែប កាលបើសាង
ម្យ៉ាងក៏ត្រូវបំផ្លាញម្យ៉ាង វាប្រព្រឹត្តទៅដូច្នេះរៀងមក ហើយវានឹងដំនើរតទៅមុខដូច្នេះដ៏រាបណាយើងនូវមិនទាន់ស្វែងយល់ពីការពិតថាដូចម្តេច។

ខ្លួនយើងក៏អាចជាមនុស្សម្នាក់ដែលព្យាយាមដណ្តើមឱកាស ពីសភាវៈគ្រប់បែបយ៉ាងក្នុងលោក ដណ្តើមជីវិតសត្វដែលសេពបរិភោគទៅរាល់ថ្ងៃ
ដណ្តើមដើមឈើមកពីបក្សីដែលទំធ្វើសម្បុកយកមកធ្វើផ្ទះសម្បែង ជីក ដក និងដុតព្រៃឈើដើម្បីដាំដុះភោគផលនានា តាមតម្រូវការ ឱកាសដែល
យើងបានមក ត្រឡប់បំផ្លាញឱកាសរបស់សភាវៈមានជីវិតផ្សេងៗ ទៀតរាប់មិនអស់។

តំណាក់កាលនេះយើងគួរចាប់ផ្តើមគិតបានហើយថា…គ្រប់គ្រាដែលបានឳកាសមក យើងប្រើឱកាសដើម្បីអ្វី ដើម្បីសេចក្តីសុខរបស់ខ្លួនឯង រឺសាងប្រយោជន៏ដល់សភាវៈផ្សេង ជាការល្អរឺទេបើយើងព្រមបន្ធូបន្ថយចំណង់តណ្ហាក្នុងចិត្តយើង ដើម្បីបើកឱកាសឲ្យសភាវៈមានជីវិតជុំវិញខ្លួន
យើងបានមានឱកាសខ្លះ….។

ពី បងប្រុស ចំណាន…

សូមអរគុណ……….

ចិញ្ចឹមរាប់ឆ្នាំ ចាំប្រើមួយថ្ងៃ

  ចិញ្ចឹមរាប់ឆ្នាំ  ចាំប្រើមួយថ្ងៃ

     នៅសម័យ ចានកួក ម៉ឹងឆាងជិន បានទទួលព្រះរាជបញ្ជាពីព្រះចៅ អធិរាជ ឈីមិន នៃនគរឈី ឲ្យនាំយកអាវចចករោម ស មួយទៅថ្វាយជាគ្រឿងបណ្ណាការ
ដល់ស្ដេចនគរ ឈិន ដើម្បីជាការចងសម្ព័ន្ធមេត្រីនឹងគ្នា ។ ព្រះចៅ អធិរាជ ឈិនចូវ នៃនគរឈិន ទ្រង់សព្វព្រះហឬទ័យជាខ្លាំងទើបព្រះអង្គទ្រង់ព្រះតម្រិះឃាត់
 ម៉ឹងឆាងជិន ឲ្យនៅទទួលតំណែងជា អគ្គសេនាបតីនៃនគរ ឈិន ។
           ឈូលីជី  ជាអនុជរបស់ ស្ដេច ឈិនហ៊ុយ ទ្រង់មានការច្រណែននឹង ម៉ឹងឆាងជិន ជាខ្លាំងដោយព្រួយបារម្ភខ្លាច ម៉ឹងឆាងជិន មកកាត់មុខកាត់មាត់
ដែលអាចនឹងធ្វើអោយប្រជាប្រិយភាព របស់ខ្លួនត្រូវធ្លាក់ចុះ ពីក្រសែភ្នែករបស់ ស្ដេច នគរឈិន ដែលខ្លួនធ្លាប់តែមាន តាំងពីមុនមក ។ ហេតុនេះ គេក៏ទៅ
ក្រាបទូល ញុះញង់ព្រះចៅ អធិរាជ ឈិនចូវ ថា ” បើឲ្យ ម៉ឹងឆាងជិន ធ្វើជា អគ្គសេនាបតី របស់ នគរ ឈិន  គង់មានថ្ងៃណាមួយ ដែលគាត់ប្រមូលរាជអំណាច
រាជសំណាក់ខាងក្រោមកណ្ដាប់ដៃ របស់ខ្លួនហើយ  គាត់មុនជានឹងធ្វើអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង ដើម្បីប្រយោជន៏ សំរាប់ នគរ ឈី ជាមិនខាន  រឿងនេះពិតជា ពុំមានផលល្អ
 អ្វី ចំពោះ នគរ ឈិន ទេក្រាបទូល ! ហើយប្រសិនបើទុកបណ្ដោយកាន់តែយូរ រហូតដល់គាត់ រឹងដៃរឹងជើងនោះ សូម្បីតែព្រះអង្គ ក៏អាចនឹងត្រូវ
គេកម្ចាត់ចោលផងដែរ  ទម្រាំព្រះអង្គនឹងស្ដាយក្រោយ វាហួសពេលទៅហើយ ក្រាបទូល ! ”
            ពេលបានឮពាក្យក្រាបទូលដូច្នេះ  ព្រះចៅ អធិរាជ ឈិនចូវ ទ្រង់មានក្ដីព្រួយបារម្ភ ក្នុងព្រះទ័យជាពន្លឹក ព្រោះហេតុផលវាសក្ដិសមម្យ៉ាង ដែលអាចគួរជឿបាន
ទើបព្រះអង្គមានព្រះរាជបញ្ជា ឲ្យទាហាន ទៅចាប់ខ្លួន ម៉ឹងឆាងជិន ជាបន្ទាន់ ដើម្បីចៀសវាងគ្រោះមហន្ដរាយ នាថ្ងៃក្រោយ ។
​​​​​​​​​​​​            ពេលដែលខ្លួនបានប្រឈមមុខនឹងរឿងដែលនឹកស្មានមិនដល់បែបនេះ ម៉ឹងឆាងជិន មានការខ្វាយខ្វល់ ក្នុងចិត្ដ ជាខ្លាំង។គាត់បានសុំឲ្យ ជិងយ៉ាងជិន
ជាមិត្ដជិតស្និទ្ធ របស់ខ្លួន និងជានាម៉ឺន មានមុខមាត់ម្នាក់ក្នុងនគរ​ ឈិន ផងដែរនោះ ឲ្យទៅសុំជួយពឹងពាក់ នាង ហ្វាន់ជី ជាស្នំ សំណព្វដែលព្រះចៅ
 អធិរាជ ឈិនចូវ ទ្រង់សព្វព្រះរាជហឬទ័យជាងគេ ដើម្បីជួយដល់ខ្លួន ។  ពីមុនមក ជិងយ៉ាងជិន ធ្លាប់ត្រូវគេចាប់ធ្វើជា ចំណាប់ខ្មាំងនៅនគរ ឈី
អស់មួយរយះ ។ ពេលនោះ ម៉ឹងឆាងជិន បានធ្វើល្អចំពោះគេ ជាខ្លាំង ហេតុនេះហើយទើប ជិងយ៉ាងជិន សន្យាថានឹងជួយ ម៉ឹងឆាងជិន
អោយអស់ពីសមត្ថភាព ។
           ជាតំបូង ជិងយ៉ាងជិន នាំយកវត្ថុបុរាណ ពីរ មុខ ធ្វើពីគុជពណ៌ស យកទៅផ្ដល់ជា អំណោយដល់ នាង ហ្វាន់ជីប៉ុន្ដែនាង បែរជាប្រាប់ថា នាងចង់បានអាវ
រោមចចកស ទៅវិញ ។ ជិងយ៉ាងជិន ត្រលប់មកពិភាក្សា ជាមួយនឹង ម៉ឹងឆាងជិន ថា តើគួរធ្វើយ៉ាងម៉េចទៅទើបអាចយកអាវ រោមចចក ស ដែលថ្វាយទៅ
ព្រះចៅ អធិរាជ ឈិនចូវ ទៅហើយនោះ មកប្រគល់ឲ្យនាង ហ្វាន់ជី វិញ បាន ? នៅពេលដែលអ្នកទាំងពីរ កំពុងតែគិត រកអ្វីមិនចេញ
មានអ្នកមកស្នាក់នៅអាស្រ័យ ជាមួយ ម៉ឹងឆាងជិន មានជំនាញខាងលួច គេបានស្មគ្រ័ចិត្ដថា ខ្លួននឹងចេញទៅលួច អាវចចក រោម ស នោះឲ្យបាន ។
អ្នកទាំងពីរក៏យល់ព្រមអោយ គាត់ ទៅសាកល្បងលមើល ។ ដល់ពេលពាក់កណ្ដាលអធ្រាត្រ  គេក៏លបចូលទៅក្នុងរាជវាំង ហើយលួច
យក អាវចចករោម ស នោះបានមកមែន ។ ខណះពេលដែល កំពុងចេញ មកខាងក្រៅទ្វារ វាំង ទាហានយាមបានលឺ សំលេងខុសពីប្រក្រតី តែបុរសនោះ
 ក៏ប្រញ៉ាប់ធ្វើត្រាប់តាម សំលេង ឆ្កែលូ ដើម្បីបំភាន់ ពួកទាហាន ឲ្យអស់ក្ដីសង្ឃ័យ ទើបគេសំរេចកិច្ចការ របស់ខ្លួនបានដោយសុវត្ថិភាព​។
           ក្រោយពីបានទទួល អាវចចករោម ស សមតាម បំណង របស់ខ្លួនហើយ នាង ហ្វាន់ជី ក៏បានជួយក្រាបទូល ព្រះចៅអធិរាជ អោយលើកលែងទោស ដល់
ម៉ឹងឆាងជិន ហើយគេក៏ដោះលែង ម៉ឹងឆាងជិន ឲ្យត្រលប់ទៅ នគរ ឈី វិញ ។ ប៉ុន្ដែក្រោយពីនោះ មិនបានប៉ុន្មាន ព្រះចៅអធិរាជ ទ្រង់ក៏បានជ្រាបរឿងនេះ ឈ្វេងយល់
ឃើញថា ខ្លួនចាញ់បោក ឧបាយ ម៉ឹងឆាងជិន ទើបទ្រង់ចេញព្រះរាជបញ្ជា អោយគេ តាមចាប់ ម៉ឹងឆាងជិន ជាបន្ទាន់ ។
           ម៉ឹងឆាងជិន និង បក្សពួក ប្រញ៉ាប់រូតរះ ធ្វើដំណើរ សំដៅមកមាត់ច្រកទ្វារក្រុង ហានគូ ទាំងកណ្ដាលយប់ ។
តាមបែបបទ នៃច្រកទ្វារ ទីក្រុង ការឆ្លងកាត់ច្រកទ្វារ គឺត្រូវរងចាំ រហូតដល់ មាន់រងាវ ទើបគេបើកអនុញ្ញាតិ អោយមនុស្សចេញចូល បាន ។
ដោយសារ វេលា នៅសល់យូរ តទៅទៀត បើសិនខ្លួនដំអក់ យឹតយូរ ទាហាន របស់ ឈិនចូវ មុខជាដេញតាម មកទាន់ជាមិនខាន  ក្នុងអំឡុងពេលដ៏តានតឹងនោះ
មានអ្នកដើរតាមម្នាក់ ពូកែ ខាងធ្វើត្រាប់តាមសំលេងមាន់រងាវ ទើបគេប្រញ៉ាប់ ធ្វើសំលេងមាន់រងាវ ដែលជា ហេតុធ្វើអោយ មាន់មែនទែននាំគ្នាំ រងាវ តាមយ៉ាងច្រើន
ទ្រហឹងអឹងកងអ្នកយាមទ្វារ នាំគ្នាគិតថា មេឃជិតភ្លឺហើយ ទើបគេព្រមបើកទ្វារក្រុងឲ្យមនុស្សចេញចូលនាពេលនោះតែម្ដងទៅ ។ ម៉ឹងឆាងជិន បានឆ្លងផុតពីច្រកទ្វារទីក្រុង
 នៃ នគរ ឈិន វិលត្រលប់ទៅ នគរ ឈី រួចផុតពីគ្រោះអាសន្នយ៉ាងប្រផិតប្រផើយ ដោយសារតែភាព ជំនាញ របស់សេនា ទាំងពីរ នាក់នោះ របស់ ខ្លួន ៕

ដកស្រងចេញពី សៀវភៅ ” យុទ្ធសាស្រ្ដ ទំលុះគោលដៅ “ របស់លោក គឹម ចាន់ណា

សូមអរគុណ……………..

ខ្ពស់ដូចភ្នំ ធំដូចសមុទ្រ

ខ្ពស់ដូចភ្នំ ធំដូចសមុទ្រ


ក្រោយពេលឡើងគ្រងរាជ្យ ព្រះចៅ អធិរាជ ឈិនស៊ឺ បានរៀបចំផែនការ វាយយក នគរទាំង ៦ ដែលស្ថិតនៅភាគខាងកើតតំបន់ សានហៃគួន
ដើម្បីបង្រួបបង្រួមដែនដីទាំងមូលឲ្យនៅតែមួយ ។ នៅពេលនោះ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការវាយលុក ពីនគរ ឈិន ដែលនៅពីខាងលិច នគរ ហាន់
បានបញ្ជូនអ្នកជំនាញការផ្នែកធារាសាស្រ្ដមកណែនាំ នគរ ឈិន ឲ្យជិកប្រឡាយ ដើម្បីបើកច្រកទន្លេ ជិនហឺ ឲ្យហូរឆ្លងកាត់ ។ ប៉ុន្ដែចេតនាពិត
ប្រាកដនៃការជីកនេះបានបែកធ្លាយជាមុន ធ្វើឲ្យអ្នក​ប្រាជ្ញបណ្ឌិត នៃ នគរផ្សេងៗ នៅភាគខាងកើត រត់មកចុះចូលជ្រក នៅក្នុង នគរ ឈិន ជាច្រើន ។
ឃើញសភាពការណ៏ដូច្នេះ នាយម៉ឹន ធំតូច ទាំងឡាយ របស់ នគរ ឈិន ក៏នាំគ្នាទៅក្រាបទូល ញុះញង់ដល់ព្រះចៅអធិរាជ ឈិនស៊ី ថា ” នាម៉ឹន
របស់នគរផ្សេងៗ ដែលមកនៅ នគរ ឈិន ភាគច្រើន គឺមកដើម្បីស្វែងរកផលប្រយោជន៏ឲ្យនគរ របស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ ។ ហេតុនេះ សូមព្រះអង្គ
ដាក់ព្រះរាជបញ្ជា ឲ្យបណ្ដេញឲ្យពួកគេត្រលប់ទៅវិញ ទើបជាការល្អ ប្រសើរ ។ ”

ព្រះចៅអធិរាជ ឈិនស៊ី ក៏មានព្រះរាជបញ្ជា ឲ្យបណ្ដេញពួកនាម៉ឺន នគរ ផ្សេង ទាំងនោះត្រលប់ទៅវិញ​។ ពេលបានដឹងរឿងនេះ  លីស៊ឺ
បានផ្ញើរសារលិខិតមួយ ជូនព្រះចៅអធិរាជ ដែលមានសេចក្ដីថា ..” ទូលបង្គំ បានដំណឹងមកថា អស់លោក នាម៉ឺនថ្នាក់ធំ បានមកទូលសុំ
ឲ្យបណ្ដេញ នាម៉ឺន នគរ ផ្សេងចេញទៅវិញ ….ទូលបង្គំយល់ឃើញថា នេះគឺជាអំពើដែលឆ្គាំឆ្គងជាខ្លាំង ។
កាលសម័យមុន ឈិនមូកុង ខំស្វះស្វែង រកមនុស្សល្អ មានសតិបញ្ញា ហើយបានអញ្ជើញ យ៉ូវវី ជាជនជាតិយុង ពីភាគខាងលិច …អញ្ជើញ ប៉ៃលីស៊ី
មកពីនគរ ឈូ…អញ្ជើញ ជានស៊ូ មកពីនគរ សុង …តែងតាំង ភីប៉ូវ និង កុងស៊ុនយ៉ូវ មកពី នគរ ជិន ឲ្យកាន់តំណែងសំខាន់ៗ។
ឈិនមូកុង ពឹងផ្អែកលើមនុស្សទាំង ៥ នាក់នេះ ប្រមូលផ្ដុំទឹកដី ២០ នគរបញ្ចូលគ្នាហៅថា ប៉ាស៊ីយុង។
ស្ដេច ឈិនសៀវកុង ទ្រង់បានប្រើ សាន់យ៉ាង ដែលជាមនុស្សនគរផ្សេង ឲ្យកាន់តួនាទី ដ៏សំខាន់ អនុវត្ដ
កំណែទម្រង់ទំនៀនទម្លាប់ប្រពៃណី និង ប្រើច្បាស់ថ្មី ធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិរឹងម៉ាំ ខ្លាំងក្លា បង្ក្រាបនគរ ឈូ និង នគរ វ៉ើយ ឲ្យទទួលបរាជ័យ
 ពង្រីកដែនដី បានរាប់ពាន់លី ធ្វើឲ្យនគរ ឈិន ក្លាយជានគរធំ មហិមា ។ ឯស្ដេច ឈិនហ៊ុយ ទ្រង់ពឹងផ្អែកផែនការ ចាងអ៊ី
 បំបែកការរួមដៃគ្នា របស់ នគរ ទាំង ៦ ឲ្យបែកខ្ញែក និង ធ្វើឲ្យគ្រប់នគរ សុខចិត្ដ ចុះញ៉មក្រោមអំណាចរបស់ នគរ ឈិន ។
 ចំនែក ស្ដេច ឈិនចៅ ក៏ដោយសារតែបាន ហ្វាន់ស៊ុយ ជួយជ្រោមជ្រែង ទើបអាចកាត់បន្ថយអំណាច របស់ គុយឈី ធ្វើឲ្យអំណាច
 របស់ព្រះចៅអធិរាជ កាន់តែរឹងម៉ាំឡើង ដណ្ដើមអំណាចពីស្ដេចត្រាញ់ ផ្សេងៗ បន្ដិចម្ដងៗ ធ្វើឲ្យ ស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រ មានស្ថេរភាពឡើងវិញ ។
 បុព្វជនទាំង ៤ ជំនាន់នេះ សុទ្ធតែពឹងផ្អែកលើមនុស្សមកពី នគរផ្សេងៗទាំងអស់ ហើយពួកគេ ទាំងនេះ ក៏សុទ្ធតែហ៊ាន ពលី ជិវិត
និង មានគុណូបការះចំពោះ នគរ ឈិន ដូចៗគ្នា …តើនាម៉ឺន នគរផ្សេង គេធ្វើអ្វីខុសឆ្គង ចំពោះនគរ ឈិនទៅ ?….

ភ្នំថៃសាន មិនដែលបដិសេធន៏នឹងគំនរដី ទើបបានជាធំធេងអស្ចារ្យយ៉ាងនេះ ចំនែកឯ មហាសមុទ្រ
ក៏មិនដែលបដិសេធន៏នឹង       បណ្ដេញខ្សែទឹកតូចៗ ទើបបានជាវាធំទូលាយ ជ្រាលជ្រៅដល់ម្លឹង ។

របស់របរ ដែលសូម្បីតែមិនបានផលិតនៅក្នុងនគរ ឈិន តែក៏សុទ្ធសឹងជារបស់ មានតំលៃច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ។ មនុស្សពូកែក្លាហាន
 មានសមត្ថភាព ទោះបីមិនមែនជា មនុស្ស នគរ ឈិន តែក៏មានមិនតិចនោះទេ ដែលពួកគេ​ រីករាយ និង ស្វាមីភក្ដីចំពោះ នគរ ឈិន ។
ព្រះអង្គ មានព្រះរាជបញ្ជា ឲ្យបណ្ដេញ នាម៉ឹន នគរ ផ្សេងចេញទៅវិញ គឺប្រៀបដូចជា ហុចអាវុធ ទៅឲ្យសត្រូវ ឬ បញ្ជូនស្បៀងអាហារ ទៅឲ្យនគរផ្សេង…
ហើយខាងក្នុង នគរ ពុំមានអ្វីទាល់តែសោះ ឯខាងក្រៅនគរ មានតែគំនុំ និង​ ការចង អាឃាត  បើយ៉ាងដូច្នោះ តើស្រុកទេសមិនធ្លាក់
ទៅក្នុងក្ដី អន្ដរាយទេឬ ព្រះអង្គ ? ….”

ព្រះចៅអធិរាជ ឈិនស៊ី ទ្រង់បានឈ្វេងយល់ឃើញថាគំនិត របស់ លីស៊ឺ មានហេតុផលត្រឹមត្រូវ ទើបព្រះអង្គដកព្រះរាជបញ្ជា
ដែលបានបណ្ដេញ នាម៉ឹន នគរ ផ្សេងចេញ ហើយបានអនុញ្ញាតិឲ្យ លីស៊ឺ ចូលកាន់តំណែងដើមវិញ ។ ក្រោយមក ឈិនស៊ី ទ្រង់បានប្រមូល
មនុស្សពូកែក្លាហាន មានសមត្ថភាពអោយចូលមកបន្ថែម ទៀតជាច្រើន ត្រៀមរៀបចំបង្ក្រាបនគរ ទាំង ៦ និង រៀបចំបង្រួបបង្រួមជាដែនដីតែមួយ ។

មនុស្សពូកែ ក្លាហាន ដែល ឈិនស៊ី ទទួលអោយចូលមករូមដៃជាមួយ និងដែលមានកេរ្កិ៏ឈ្មោះល្បីល្បាញ មានដូចជា វ៉ើយលៀវ លីស៊ឺ វ៉ាំងជាន វ៉ាំងពី
ម៉ឹងអ៊ូ ម៉ឹនធាន ទុនយួ យ៉ៅកូ ។ល។  វ៉ើយលៀវ ជាមនុស្សនគរ វ៉ើយ  លីស៊ឺ ជាមនុស្សនគរ ឈូ  ! វ៉ាំងជាន វ៉ាំងពី ម៉ឹងអ៊ូ ម៉ឹងធាន សុទ្ធតែជាកូនមេទ័ព
ពូកែចម្បាំង ។ ទុនយូ និង យ៉ៅកូ មានថ្វិមាត់ដ៏ឆ្នើមខាងចរចា ជំនាញផ្នែកកិច្ចការបរទេស ។ មនុស្សទាំងនេះ សុទ្ធតែមានគុណសម្បត្ដិ មានស្នាដៃធំធេង
ក្នុងការជួយជ្រុមជ្រែង ព្រះចៅអធិរាជ ឈិនស៊ី ឲ្យបានបង្រួបបង្រួមដែនដីចិនទាំងមូល ចូលគ្នាតែមួយ ប្រកបដោយជោគជ័យ ៕

ដកស្រងចេញពី សៀវភៅ “ យុទ្ធសាស្រ្ដ ទំលុះគោលដៅ ” របស់ លោក គីម ចាន់ណា ..

សូមអរគុណ………….

តំរិះ បញ្ញា

“”  សំរាប់អំពើ ដ៏ល្ងង់ខ្លៅ តំរិះបញ្ញា ជាអ្វីគួរអោយខ្លាច …យើងត្រូវរៀន អោយក្លាយជាអ្នកដែលមិនខ្លាច នឹងភាពងងឹត ….
ជាក្មេង ដែលត្រូវការរៀនសូត្រ  ….ជាមនុស្សចាស់ ដែលមានគតិ បណ្ឌិត …..យើងនឹងឈានទៅរកភាពចាស់ទុំ យ៉ាងពិតប្រាកដ ដែលនោះ
គឺជាការ រក្សា បេះដូង ឲ្យនៅក្មេង ជារៀងរហូត នោះឯង …””

        នៅក្នុងលោកសន្និវាស យើងនេះ ចំនេះដឹង មិនមែនជា របស់ មនុស្សណា ម្នាក់នោះទេ ! វា មិនមែន ត្រឹមតែ ជា​របស់ មនុស្ស ល្អ ឬ អាក្រក់  ក្មេង ឬ ចាស់ ហើយក៏ពុំមិនមែន ជា របស់ កម្មសិទ្ធី តែ សំរាប់ បុរស ឬក៏ នារី នោះដែរ ។ រាល់បុគ្គល ណាម្នាក់ ដែល មានបំណង ចង់ចេះ ចង់ដឹងពិត   ចំនេះវិជ្ជា តែងតែ ស្វាគមន៏ ដល់ បុគ្គលនោះ ដោយមិនដែលបដិសេធន៏ ម្ដងណា នោះឡើយ  .. វា ជា របស់ សំរាប់ មនុស្ស គ្រប់គ្នា និង គ្រប់កាលវេលា ដែល មនុស្ស ទាំងឡាយ ត្រូវការ វា ..វា​ មិនមែន ជា កាតព្វកិច្ច ដែលតំរូវ ឲ្យ មនុស្ស ត្រូវ សិក្សា រៀនសូធ្យ ប៉ុន្ដៃ វា ជា អ្វីមួយ ដែល មនុស្សគ្រប់គ្នា ត្រូវតែ មាន ប្រចាំ អាត្មា ។ បុគ្គលណា ដែលខិតខំ បំពេញ ដោយសេចក្ដី អំណត់អត់ធន់ មិនគិតដល់ ការនឿយហត់ តែពោរពេញ ដោយសេចក្ដី​សង្ឃឹម បុគ្គល ទាំងនោះ ក៏រមែង នឹងទទួលបាន ផ្លែផ្កា ពី ចំនេះដឹង  ជាប្រាកដ   ។  បុគ្គល ណា ខិតខំ បានដល់ កំរិត ណា  បុគ្គល នោះ ក៏នឹងទទួល បានផល ផ្លែផ្កា ទៅតាមអ្វីដែលខ្លួនបាន ខិតខំ ប៉ុណ្ណោះដែរ  ។

       ការសិក្សា ក្រេបជញ្ជក់ ចំនេះវិជ្ជា ប្រៀបបានដូចជា ការកសាង នូវ មាគ៌ា ឬ ស្ពាន ដល់រឹងម៉ាំ ប្រសើរ សំរាប់ ការធ្វើតំនើរ នៃ ជិវិត អញ្ចឹង ។ វា នឹងបង្ហាញ អោយអ្នកដែលមាន វា បានដឹងថា ផ្លូវដែលខ្លួន កំពុង ដើរ ឬ ស្ពាន ដែលខ្លួន កំពុង ធ្វើតំនើរ ឆ្លង នោះ មិនដាច់ នៅពាក់ កណ្ដាលផ្លូវ នោះឡើយ ព្រោះវា នឹងជួយ ដោះស្រាយ ត ភ្ជាប់  គ្រប់បញ្ហា  ទាំងអស់ ក្នុងតំនើរ ជិវិត បានយ៉ាងប្រសើរ  ជាងអ្វីទាំងអស់ នៅក្នុងលោក យើងនេះ  ។
បុគ្គល ទាំងឡាយ គួរ កុំគេង ស្រម៉ៃ និង ពឹងផ្អែក ថា នឹងមាន មនុស្ស ដែលអស្ចារ្យ ណាមួយ អាចតាម ជួយ ដល់ រូបខ្លួន បានគ្រប់ពេលវេលា ឬ អាចផ្ទេរ
ចំនេះដឹង មកដល់​ខ្លួន ដោយមិនបាន ព្យាយាម ខិតខំ ដោយខ្លួនឯង នោះ​! វា មិនមែន ដូចជា រឿងភាគ របស់ ចិន ដែលក្បាច់គុណ ឬ យុទ្ធសិល្ប៏
មួយចំនួន អាចផ្ទេរ ពីមនុស្ស ម្នាក់ ទៅម្នាក់ យ៉ាងងាយ ដោយផ្ទាល់ បាន នោះទេ។  ចំនេះ ដឹង  នឹងកើតមាន ឡើងចំពោះ  បុគ្គលណា ម្នាក់  ល្គឹកណា  មានការ ខិតខំ ប្រឹង  ពីការរៀនសូធ្យ យកចិត្ដ ទុកដាក់ តែប៉ុណ្ណោះ​ …ទាំងនេះ គឺជា សច្ចះភាព ! មិនមែនជា​ គំនិត សុទិដ្ឋិនិយម នោះឡើយ !

     ពួកចោរឆក់ កាប់សំលាប់ ឬ បុគ្គលល្ងង់ មិនដែលខ្លាចរអារ កោតគោរព ច្បាប់ ឬ ពួកបណ្ឌិត ម្ដងណាឡើយ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ក៏ពួកគេ ទាំងអស់នោះ មិនដែលរួចខ្លួន អំពី សំណាញ់ ច្បាប់ ឬ ការគ្របដណ្ដប់ របស់ អ្នកដែលមាន ចំណេះ និង គុណធម៌ នោះដែរ ។
នេះ មិនខុសអ្វី នឹងពួក សត្វ មៀម ឬ ទីទុយ ដែលតែងពួនខ្លួន ជ្រកអាត្មា ក្រោមស្បៃរាត្រី ហើយលាក់ សម្ងំ ខ្លួន ចៀសគេចនឹងពន្លឺ ព្រះអាទិត្យ ។ ពួកវា យល់ថា ពន្លឺ ព្រះអាទិត្យ ជារបស់ មិនល្អ សំរាប់ខ្លួន សំរាប់ ក្រុម និង បក្សពួក របស់ខ្លួន ដោយធម្មជាតិ បានបង្កើត រូបខ្លួន អោយជា ពពួក ផ្ទុយ ពីពពួក ស្រប គឺ ជាមនុស្ស នឹង សព្វសត្វទាំងឡាយ ផ្សេងៗ ដែលចូលចិត្ដ និង ស្នាក់ ពឹងអាស្រ័យ ។ បុប្ផា បានរីកស្រស់ មច្ឆា មានជិវិត សព្វសត្វ ទាំងអស់ ត្រូវការ ជាចាំ បាច់ មិនអាចខានបាន ហើយ មានតែ ក្រុមរបស់ ខ្លួន ដែលមើលមិនឃើញ ឬ ធ្វើពើ មិនឃើញ  ទៅដល់ គុណប្រយោជន៏ ដ៏វិសេសវិសាល ទាំងនេះ បីដូច ជា មនុស្សខ្វះ មើលមិនឃើញ ….ដូចជា មនុស្សថ្លង់ ស្ដាប់មិនឮ ជាដើម ។ ទោះបីជា ពួកគេ ខំប្រឹង ធ្វើខ្លួន អោយរឹងប៉ឹង យ៉ាងណា តែតាមការពិត ចំនេះដឹង ឬ បញ្ញា នេះឯង គឺជារបស់ ដែលគួរឲ្យខ្លាច រអារ បំផុត សំរាប់ ពួកគេ ។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជា ចាំបាច់ អោយមនុស្ស ត្រូវសិក្សា រៀនសូធ្យ យកចំនេះវិជ្ជា នេះឲ្យបានច្រើន ដើម្បី កែប្រែ ខ្លួន អោយរួចផុត ពីភាពងងឹតងងុល ដែលបាំងបិទ ក្រោមស្បៃអន្ធការ នៃ អវិជ្ជា
នេះតែម្ដង  ។ មនុស្សដែលនៅ ក្មេង គួរខិតខំ ឬ ត្រូវតែ សិក្សា ព្យាយាម អោយមានមូលដ្ឋាន រឹងម៉ាំ ..រៀនសព្វ រៀនគ្រប់ ដើម្បីទុកជា ទុន ជាដើម សំរាប់ចាយវាយ ប្រើប្រាស់ ទៅតាម តំរូវការ ពេលដែលឪកាស មកដល់ ឬ ពេលសំខាន់ៗ ក្នុងជិវិត ។ រៀនដើម្បី ជាកូនល្អ ជាមិត្ដ ល្អ ជាពលរដ្ឋ ល្អ ដែលមាន ទំនួលខុសត្រូវ ចំពោះខ្លួន និង សង្គម ដូចដែល សុភាសិត ខ្មែរ បុរាណ បានពោលថា ” ទំពាំង ស្នងឬស្សី  “ នោះអញ្ចឹង ។
ជាមួយគ្នានេះផងដែរ មនុស្សចាស់ ក៏មិនត្រូវ លះបង់ ការបន្ដ ការសិក្សា ខណះពេល ដែលមាន យុវវ័យ កំពុងព្យាយាម យ៉ាងមានសន្ទុះនោះទេ ! មនុស្ស ចាស់ ក៏ត្រូវតែធ្វើខ្លួន ជាគំរូរ ដល់ក្មេង ៗ ជំនាន់ក្រោយ ដោយសេចក្ដី ខំប្រឹង មិនឈប់មិនឈរ ! ជាបុគ្គល ដែលនៅតែមានភាពរស់រវើក ក្នុងការជួយជ្រោមជ្រែង ដល់ ក្មេង ៗ និង សង្គមជាតិ ជាបុគ្គលដែលនៅចាំកែតំរូវ ក្មេងៗ និង លើកស្ទួយពួកគេ អោយក្លាយជាសសរ ទ្រូងដ៏ល្អ សំរាប់ ប្រទេស និង ព្យាយាម រុករក បង្កើនបង្កើត អ្វីៗ ផ្សេងៗ ទុកសំរាប់ជាស្នាដៃ សំរាប់ជិវិត និង សំរាប់ ប្រើប្រាស់ ទៅតាមលទ្ធភាព របស់ខ្លួន ។ នេះហើយ ជាគតិបណ្ឌិត ដ៏ល្អប្រពៃ ដែលមនុស្សចាស់ ត្រូវទទួល បន្ទុកភារះ  ។

សរុបសេចក្ដីមក មនុស្សលោកទាំងអស់ មិនត្រូវលះបង់ចោលការសិក្សា នោះឡើយ ! មានតែ ការសិក្សាតែប៉ុណ្ណោះ ដែលបាននាំ មកឲ្យមនុស្ស នូវចំណេះដឹង អនុវត្ដន៏ រាប់មិនចេះអស់ ក្នុងការបង្កើត កែច្នៃ ពិភពលោក អោយក្លាយជាស្រស់បំព្រង របៀបនេះ ! មនុស្ស ត្រូវសិក្សា ដើម្បី អោយមាន ចំនេះដឹង សិលធម៌ និង គុណធម៌ ទាំងឡាយ សំរាប់ជិវិត  ! កុំសំកុក ខ្លួន អោយល្ងិតល្ងង់ កុំត្រាច់ចរ ខ្លួនអោយឃោរឃៅ  និង កុំដឹកនាំ ខ្លួន អោយមាន មហិច្ឆិតា បាត់គុណធម៌ នោះសោះឡើយ !
ពួកយើង កំពុងតែ រស់នៅ នៅក្នុង ពិភពលោក ដ៏សុក្រិត បំផុត ៕

 ជាចុងក្រោយ  សុំអភ័យទោស ចំពោះ ទាំងការសរសេរ និង អត្ថន័យ ប្រសិនជាមានចំណុចណា មិនគប្បី សូម មេត្ដា អធ្យាស្រ័យ
ដោយសេចក្ដី អនុគ្រោះ …..

ពី ប្អូនប្រុស ពិសិដ្ឋ  ដោយសេចក្ដី​គោរព ….

សូមអរគុណ ….
   

តើលោក ចេះហែលទឹកទេ ?

មានសាស្រ្តាចារ្យប្រកបដោយចំណេះដឹងជ្រាលជ្រៅម្នាក់បានធ្វើដំណើរដោយសំពៅ។
ជារៀងរាល់ថ្ងៃតែងមានកម្មករសំពៅវ័យចំណាស់មកអង្គុយស្តាប់លោកសាស្រ្តាចារ្យនិយាយ។
ថ្ងៃមួយសាស្រ្តាចារ្យសួរកម្មករសំពៅចំណាស់ម្នាក់ថា “តាឯងដើរសំពៅស្ទើរមួយជីវិតហើយ តើតាចេះអំពីសមុទ្រសាស្ត្រ រឺទេ?”។
កម្មករសំពៅតបថា “ខ្ញុំមិនបានរៀនអក្សរមិនដឹងអំពីសមុទ្រសាស្ត្រអ្វីទេបាទ”។លោកសាស្ត្រាចារ្យគ្រវីក្បាលយឺតៗ និយាយថា តាដើរសំពៅមកមួយជីវិតតែមិនបានសិក្សាសមុទ្រសាស្រ្ត គឺរឿងរ៉ាវស្តីអំពីមហាសមុទ្រ ក៏ហាក់ដូចបាត់បង់ជីវិតទៅហើយ ១/៣។

ស្អែកឡើងលោកសាស្ត្រាចារ្យសួរកម្មករសំពៅទៀតថា “អ្នកឯងធ្លាប់រៀនរឿងធរណីសាស្រ្តរឺទេ?
កម្មករសំពៅធ្វើមុខស្ងួត និយាយថា ខ្ញុំមិនដឹងទេលោក ព្រោះខ្ញុំមិនដែលបានរៀនអក្សរ។ លោកសាស្រ្តាចារ្យមើលមុខកម្មករសំពៅដោយទឹកមុខអាណិតអាសូរ អ្ហើ! មិនបានរៀនរឿងសមុទ្រសាស្រ្ត និង ធរណីវិទ្យា ក៏ដូចបាត់បង់ជីវិតទៅហើយ ២/៣។

កម្មករសំពៅមានទឹកមុខក្រៀមក្រំ គិតថា លោកសាស្រ្តាចារ្យគឺជាមនុស្សឆ្លាត កាលបើគាត់មានប្រសាសន៍ថាខ្លួនបានបាត់បង់ជីវិតទៅហើយ ២/៣ ក៏ប្រហែលដូចគាត់ថាមែនហើយ។

លុះថ្ងៃស្អែកបន្ទាប់មកទៀត កម្មករសំពៅម្នាក់នោះហាក់បានឳកាសម្តង គាត់រត់មកសួរលោកសាស្ត្រាចារ្យថា
“លោកសាស្ត្រាចារ្យ តើលោកចេះរឿងហែលទឹកសាស្ត្ររឺទេបាទ?” ។
លោក សាស្រ្ដាចារ្យ ក៏ឆ្លើយតបថា​៖
“ហែលទឹកសាស្រ្ត! ខ្ញុំជាសាស្ត្រាចារ្យ ទៅដឹងរឿងហែលទឹកសាស្រ្តធ្វើស្អី”។
កម្មករសំពៅតបថា៖
 “បើដូច្នោះខ្ញុំសូមចូលរួមរំលែកទុក្ខផងព្រោះលោកប្រហែលជាត្រូវបាត់បង់អស់ទាំងជីវិតហើយ ដោយសារសំពៅយើងកំពុងនឹងលិចចុះឥឡូវនេះឯង
 បើលោកចេះហែលទឹកសាស្រ្ត លោកក៏នឹងអាចហែលដល់ច្រាំងរួចជីវិតបាន”។

វាមានប្រយោជន៍អ្វី ដែលយើងមានចំណេះដឹងខាងក្រៅគ្រប់យ៉ាង តែអសមត្ថភាពក្នុងការស្រលាញ់ ក្នុងការរស់នៅជាមួយមនុស្សដែលយើងស្រលាញ់ និងជាមនុស្សដែលត្រូវបានគេស្រលាញ់ មិនដឹងវិធិចូលដល់សក្តានុភាពខ្ពស់បំផុតរបស់ជីវិតខ្លួនឯង គ្មានលទ្ធភាពសង្គ្រោះ
ខ្លួនឯងឲ្យរួចផុតពីសេចក្តីទុក្ខ មិនអាចរស់នៅយ៉ាងមានសេចក្តីសុខបានដោយខ្លួនឯង។

សេចក្តីស្រលាញ់ៈ ត្រូវការសមត្ថភាពក្នុងការស្រលាញ់ភាពជោគជ័យៈ ត្រូវការសមត្ថភាពក្នុងការចូលទៅដល់សក្តានុភាពខ្ពស់បំផុតរបស់ខ្លួនឯង
សេចក្តីសុខៈ ត្រូវការសមត្ថភាពក្នុងការជួយសង្រ្គោះខ្លួនឯងឲ្យរួចផុតពីក្តីទុក្ខមានសេចក្តីសុខដោយខ្លួនឯងបាននៅគ្រប់ស្ថានការណ៍

ការសិក្សារៀនសូធ្យ ដើម្បី វិជ្ជាជិវះ

មនុស្សក្នុងសង្គមបច្ចុប្បន្ន​ គ្រប់គ្នាម្នាក់ៗសុទ្ធតែខ្វល់ខ្វាយស្វែងរកភោគទ្រព្យ ជាសំខាន់ ព្រោះហេតុនេះព្រឹត្តិកម្មផ្សេងៗរបស់មនុស្សទើបច្រើនតែប្រព្រឹត្តទៅ
ស្របតាមគោលដៅដូចពោលមក។

ការសិក្សារៀនសូធ្យក៏មិនខុសគ្នា ។ មនុស្សព្យាយាមសិក្សាវិជ្ជាសាខាផ្សេងៗ ដើម្បីនឹងនាំយកចំណេះដឹងនិងសមត្ថភាពទាំងនោះទៅប្រកបអាជីព។​
ចំណេះដឹងដែលស្របតាមសេចក្តីត្រូវការរបស់សង្គមគឺ អាចរកប្រាក់(រកចំណូល)បានច្រើនក៏នឹងមានមនុស្សត្រូវការរៀនច្រើន មានការប្រណាំងប្រជែងគ្នាខ្ពស់ រហូតដល់ប្រើខ្សែយោង
ខ្សែពួរដើម្បីចូលទៅរៀនឲ្យបាន។

ជាការពិតណាស់ ការស្វែងរកចំណេះដឹងផ្នែកវិជ្ជាជីវៈហ្នឹង ជារឿងសំខាន់បំផុតក្នុងការទ្រទ្រង់ជីវិតការរស់នៅ ទាំងនេះព្រោះការដែលមនុស្សអាច ញ៉ាំងជីវិតឲ្យប្រព្រឹត្តទៅក្នុងសង្គមបាននោះ
ចាំបាច់បំផុតដែលត្រូវមានបច្ច័យបួនជាមូលដ្ឋានគាំទ្រ។

តែបើយើងមើលទៅមុំមួយផ្សេងទៀតរបស់ជីវិត ការដែលមនុស្សនឹងរស់នៅរួមគ្នាបានយ៉ាងស្ងបសុខក្នុងសង្គមនោះ ចាំបាច់បំផុតត្រូវបណ្តុះបណ្តាលបង្ហាត់មនុស្សក្នុងសង្គមឲ្យជាអ្នក
មានការប្រព្រឹត្តល្អ មានគុណធម៌ និងមានមេត្តាធម៌។ មនុស្សក្នុងអតីតកាលនោះ ព្រោះរស់នៅក្នុងលក្ខខណ្ឌសង្គមមួយបែបផ្សេងទៀត ការសិក្សារកចំណេះដឹងទើបសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើការ
ដុះខាត់ចិត្តខ្ហួនឯង និងសំដៅការសាងប្រយោជន៍ដល់សង្គម ខណៈមនុស្សក្នុងយុគបច្ចុប្បន្នត្រឡប់មានព្រឹត្តិកម្មផ្ទុយគ្នាគឺ សំដៅផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនជារឿងសំខាន់តែម្យ៉ាង។

សម្រាប់ឥរិយាបទរបស់ប្រាជ្ញក្នុងយុគបូរាណកាល ក្នុងការសិក្សារកចំណេះដឹងនោះលោកមាន មធ្យោបាយច្បាស់លាស់ ដូច ហុងអ៊ិងមិង ពោលទុកថា៖

“ មានតែចិត្តគំនិតដែលបរិសុទ្ធ ទើបអាចរៀនយល់ដឹងប្រាជ្ញាការគិតរបស់ប្រាជ្ញក្នុងអតីត បើមិន
ដូច្នោះកាលបើឃើញព្រឹត្តិកម្មដែលល្អរបស់អ្នកប្រាជ្ញក្នុងអតីត ហើយនាំមកប្រតិបត្តិដើម្បីគោល
បំណងរបស់ខ្លួនឯង ឬបានត្រងត្រាប់ស្តាប់ទ្រឹស្តីល្អៗរបស់ប្រាជ្ញបូរាណ ហើយនាំមកបិទបាំង
កំហុសរបស់ខ្លួន ក៏ដូចការឲ្យអាវុធដល់សត្រូវ ដូចការឧបត្ថម្ភស្បៀងអាហារដល់ចោរ”

ចំណេះដឹងទាំងពួងហ្នឹង បើនាំទៅប្រើក្នុងផ្លូវត្រូវក៏ជាប្រយោជន៍ដល់សង្គម បើប្រើខុសគឺ ការនាំ ចំណេះដឹងទៅស្វែងរកផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនឯង ព្រមគ្នានោះក៏បំផ្លាញអ្នកដទៃ និងសង្គម
ទីបំផុតផលក៏ត្រឡប់មកបំផ្លាញខ្លួនឯង ដោយហេតុនេះការសិក្សាចំណេះដឹងត្រូវចាប់ផ្តើម ដោយចិត្តបរិសុទ្ធ តែបើចាប់ផ្តើមដោយចិត្តមិនបរិសុទ្ធ​ ក៏នឹងផ្សាំខ្លួនសន្សឹមៗ ឲ្យក្លាយជាមនុស្ស
ឃោរឃៅបាន។

​រឿងទាំងនេះជាឧទាហរណ៍យ៉ាងល្អសម្រាប់ឪពុក ម្តាយគ្រូអាចារ្យក្នុងកាអប់រំឲ្យការសិក្សា ដល់ក្មេងគឺ ត្រូវតម្កល់នៅលើចិត្តដែលបរិសុទ្ធជាមូលដ្ឋាន។ ចំពោះឥរិយាបទនៃការសិក្សា
ស្វែងចំណេះដឹងដែលត្រឹមត្រូវនោះ ហុងអ៊ិងមិង បានផ្តល់គតិគួរចាប់អារម្មណ៍ដូច្នេះគឺ៖

“ ការសិក្សាស្វែងរកចំណេះដឹងនោះត្រូវមានសមាធិ គប្បីតាំងចិត្តស្វែងរកចំណេះដឹងយ៉ាងណា ការហ្វឹកហាត់ប្រតិបត្តិខ្លួនឲ្យ មានគុណធម៌ តែនៅសំដៅស្វែងរក លាភយសកេរ្តិ៍ឈ្មោះជាទីតាំង
ការបន្លុះដល់ចំណុចខ្ពស់បំផុតយ៉ាងពិតប្រាកដក៏នឹងមិនកើតមានយ៉ាងនោះដែរ ទំនងដូចគ្នា បើអានសៀវភៅគ្រាន់តែដើម្បីភាពពិរោះនៃបទកវី ក៏មិនបានគតិដែលជ្រាលជ្រៅយ៉ាងពិតបា្រកដ”

ការសិក្សាស្វែងរកចំណេះដឹងនោះ ជារឿងមិនស្រណុកសប្បាយ វាក្រៀមក្រោះ ដូចនេះអ្នក ស្វែងរកចំណេះដឹងត្រូវមានការតាំងចិត្តមុះមុត មិនខ្លាចក្រែងចំពោះសេចក្តីអផ្សុកកណ្តោច
កណ្តែង ទើបអាចទទួលជោគជ័យ សម្រាប់ការហ្វឹកហាត់ប្រតិបត្តិខ្លួនហ្នឹង បើសំដៅឆ្ពោះតែលាភយសកេរ្តិ៍ឈ្មោះ ក្រៅពីជាការបោកបញ្ឆោតខ្លួនឯងហើយនោះ​នៅជាការបោក
 បញ្ឆោត អ្នកដទៃផងទៀត។

សម្រាប់លក្ខខណ្ឌនៃការសិក្សារៀនសូធ្យនោះ ឪកាសដែលល្អនិងគួរសមបំផុតគឺវ័យក្មេង ទាំងនេះ ព្រោះជាវ័យដែលមានចិត្តគំនិតមាន ព្យាយាមល្អ មិនមានភារៈអ្វីមករំខាន តែកាល
អាយុច្រើនឡើង​ ភារកិច្ចមុខងារនាទីផ្សេងៗក៏ច្រើនឡើង ទើបត្រូវឥទ្ធិពលផ្សេងៗជុំវិញខ្លួន មកប៉ះពាល់រំខានគ្រប់ពេលវេលា​ ធ្វើឲ្យចិត្តគំនិតឃ្លេងឃ្លោងខ្វះសមាធិ ឪកាសនៃការសិក្សា
ក៏ថយចុះ ទោះបីមានវេលាខ្លះតែចិត្តមិនមូល ។ ដូច្នេះការសិក្សាត្រូវចាប់ផ្តើមតាំងពីក្មេង ហើយ មិនគួរបណ្តោយឲ្យឪកាសដ៏ល្អនេះកន្លងហួសទៅដោយឥតប្រយោជន័នោះទេ។
មនុស្សខ្លះ​ ពីព្រោះលក្ខខណ្ឌអ្វីមួយមិនអំណោយ ធ្វើឲ្យខូចឱកាសនៃការសិក្សាកាលវ័យក្មេង

ការខូច ឱកាសដូចនេះក៏មិនមែនជារឿងគួរឲ្យខូចចិត្តអស់សង្ឃឹមក្នុងជីវិតនោះដែរ សុំឲ្យតែ យើងមានចិត្តមុះមុតមានៈ ក្នុងការសិក្សាស្វែងចំណេះប៉ុណ្ណោះ ឪកាសសម្រាប់ការសិក្សា ក៏
នៅបើកទូលំទូលាយនិងជារបស់យើងគ្រប់ពេលវេលា ដូចសុភាសិតដែលថា៖
“ រស់នៅរហូតដល់ចាស់ រៀនរហូតដល់ចាស់ជរា”

ក្រៅពីនេះ ព្រោះរឿងរ៉ាវផ្សេងៗជុំវិញខ្លួនយើងមានពោរពាស និងផ្លាស់ប្តូរគ្រប់ពេលវេលា ដូច្នេះ យើងត្រូវសិក្សារកចំណេះដឹងតាមដានពត៌មានក្នុង និង ក្រៅប្រទេសជាប់ជានិច្ច យើង
ទើបអាចយល់រឿងរ៉ាវផ្សេងៗក្នុងលោក​​ និងមានទស្សនៈទូលំទូលាយ​ ដូចសុភាសិតដែលថា៖
“ ការសិក្សាស្វែងរកចំណេះដឹង ដូចការអុំទូកបញ្ច្រាសទឹក បើមិនទៅខាងមុខក៏គឺថយក្រោយ”